De Oost: indrukwekkende en controversiële film over oorlog in Indonesië

De oorlog in Indonesië is een van de gevoeligste punten uit de Nederlandse geschiedenis. 71 jaar later is er met De Oost eindelijk een film.

We weten allemaal dat de oorlog in Indonesië een van de grootste zwarte vlekken is op de Nederlandse geschiedenis. Nog steeds vinden veel mensen het moeilijk om erover te praten. Het werd dan ook jarenlang geen oorlog genoemd maar ‘politionele acties’. Zo werd het ons natuurlijk aangeleerd in de geschiedenisboeken.

De onafhankelijkheidsoorlog

Wat we van de oorlog in Nederlands-Indië weten is dat veel Nederlandse jongens er naartoe werden gestuurd ‘om het volk te helpen’. Wat ze niet wisten was wat er daadwerkelijk in het land gebeurde. De jonge soldaten moesten de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd in de kiem smoren.

In De Oost zien we dat beeld. De Nederlandse Johan (Martijn Lakemeier) heeft zich als vrijwilliger opgegeven om naar Indonesië te gaan. Hij wil de zonden van zijn vader goedmaken, die tijdens de oorlog NSB’er was. In het begin zet hij zich vol in, maar hij komt erachter dat niet iedereen de Indonesiërs wil helpen. Door gebeurtenissen op het slagveld, in zijn persoonlijke leven komt hij steeds meer in de ban van Raymond Westerling alias de Turk, die wordt gespeeld door Marwan Kenzari (Alladin) en vaart hij een andere koers.

Oorlogsmisdaden in de Oost

Door Johan te volgen zien we steeds meer van de oorlog in De Oost. Wat in het begin nog lijkt op enigszins helpen verandert later in de film compleet. We zien dan ook de oorlogsmisdaden die in Indonesië zijn gepleegd en hoe een deel van het leger tekeerging.

Marwan Kenzari en Martijn Lakemeijer zetten hun rol geweldig neer. Toch is er wel een minpunt. Helaas zien we te weinig van de Turk. Ondanks dat het verhaal vooral over Johan gaat, mis je toch achtergrond over Westerling. Het wordt wel kort behandeld, maar hoe hij tot zijn gruweldaden komt is in tegenstelling to Johan vrij onduidelijk.

Een film van Jim Taihuttu

De Oost is bedacht en geschreven door regisseur Jim Taihuttu. Zijn overgrootvader diende in het Nederlandse leger in Indonesië. “Tijdens mijn onderzoek naar de geschiedenis van mijn voorouders van de Molukse eilanden, stuitte ik op een hele oorlog waar ik op school nooit iets over had gehoord en waar in Nederland ook geen films over bestonden. Naarmate ik er meer over begon te lezen en meer ooggetuigen sprak, werd de wens om als filmmaker iets met dit onderwerp te doen steeds sterker,” zei hij in een eerder interview.

Hij lijkt er af en toe wel moeite mee te hebben wat hij wil laten zien in de film. Aan de ene kant wil hij laten zien wat voor een gruweldaden er zijn gepleegd in Indonesië, maar aan de andere kant wil hij ook een filmisch verhaal vertellen over een jonge Nederlandse soldaat die naar Nederlands-Indië gaat.

Het zorgt er af en toe voor dat er scènes inzitten waarvan je afvraagt of het echt een toegevoegde waarde heeft voor het verhaal. Een paar gruwelijkheden worden een aantal keer herhaalt en geven de ernst van toentertijd aan, echter was het voor het verhaal wellicht beter geweest om andere zaken te laten zien.

De Oost is indrukwekkend en controversieel

Desondanks is De Oost een enorm indrukwekkende film die eindelijk laat zien wat er óók in Indonesië is gebeurd tijdens de onafhankelijkheidsoorlog. Natuurlijk heeft de film invloed gehad voor Nederland en de Molukkers, maar zeker ook voor de Indonesiërs zelf. Hopelijk zorgt de titel ervoor dat we open de gebeurtenissen daar kunnen bespreken. Wat er is gebeurd moet zeker niet vergeten worden.

De Oost zal daarom voor ophef zorgen. Niet alleen vanwege het gevoelige thema van de film zelf, maar ook de gebeurtenissen rond het maken van de film. Zo was er eerder kritiek over zwarte uniformen en een gotisch lettertype dat doet denken aan Nazi-Duitsland volgens critici. Toch moet hierbij benadrukt worden dat het om een film gaat en niet een docu. Taihuttu laat echter ook zien dat zeker niet iedere soldaat in Nederlands-Indië wist wat er aan de hand was en er ook zeker niet aan mee heeft gedaan.

De Oost is vanaf 13 mei te zien op Amazon Prime Video.

Onderwerpen

• Amazon Prime Video
• De Oost
• Review