Wat doen de hersenen op het moment dat jij helemaal niets doet?

Soms heb je gewoon geen energie en eindigt je dag precies zoals hij begon: lui op de bank. Op dat soort momenten lijkt het alsof je hersenen niks te doen hebben, maar de wetenschap denkt daar anders over. 

Als je iets aan het doen bent, zoals gewichten tillen in de sportschool of een moeilijk examen maken, worden de delen van je hersenen die nodig zijn voor die taak actief. Dit gebeurt doordat de neuronen in je hersenen meer elektrische activiteit vertonen.

Maar zodra je een dagje op de bank aan het hangen bent, hoeven de hersenen niet per se aan de slag. Is je bovenkamer dan nog steeds actief? Volgens de wetenschap is het antwoord ingewikkelder dan je denkt.

Dit gebeurt er volgens de wetenschap met je hersenen als je niks doet

Wetenschappers hebben ontdekt dat het antwoord ‘ja’ is, je hersenen zijn nog steeds actief als je niks doet. In de afgelopen twee decennia hebben ze iets ontdekt dat het ‘default mode network’ heet. Dit is een verzameling van delen van je hersenen die actief worden als je aan het luieren bent. 

De ontdekking van deze ‘luilak-modus’ heeft nieuwsgierigheid aangewakkerd bij hersenwetenschappers over wat de hersenen doen als er geen belangrijke taak is. Hoewel sommige onderzoekers dachten dat de hoofdfunctie van het default mode network was om ons te laten dagdromen, zijn er tal van andere mogelijke taken.

Een niet goed werkend default mode-netwerk in de hersenen werd zelfs in verband gebracht met bijna elke psychiatrische en neurologische aandoening. Waaronder depressie, schizofrenie en Alzheimer.

Sinds die tijd hebben veel onderzoeken naar het default mode-netwerk het begrip ingewikkelder gemaakt. “Het is heel interessant om te zien welke soorten verschillende taken en situaties het default mode netwerk de afgelopen 20 jaar heeft betrokken,” vertelde Lucina Uddin, een hersenwetenschapper aan de Universiteit van Californië, Los Angeles aan Quanta Magazine.

Wat doet de ‘luilak-modus’ precies?

Het default mode netwerk is een van de eerste hersennetwerken die door wetenschappers zijn geïdentificeerd. Het bestaat uit een paar hersengebieden aan de voorkant van de hersenen en andere verspreid door het hele brein.

Deze gebieden spelen volgens de wetenschap een rol bij het herbeleven van ervaringen, voorspellingen, nadenken over acties, beloning/straf en het integreren van informatie. Al die kleine kamertjes in het brein zorgen ervoor dat je dagdroomt, herinneringen ophaalt, nadenkt over wat anderen denken, je de toekomst voorstelt en taal begrijpt.

Dit lijkt misschien allemaal willekeurig, maar wetenschappers denken dat al deze dingen helpen bij het maken van een verhaal over jezelf. Het helpt je om te bedenken wie je bent in vergelijking met anderen, je herinnert je dingen uit het verleden en je brengt dit allemaal samen in een logisch verhaal over jezelf.

In het default mode netwerk vinden dus allerlei ingewikkelde processen plaats. De zone is betrokken bij veel verschillende processen in de hersenen die niet eenvoudig kunnen worden beschreven. “Het is een beetje gek om te denken dat we ooit zullen zeggen: ‘Deze hersenregio of dit hersennetwerk doet slechts één ding'”, zei Uddin. “Ik denk niet dat het zo werkt.”

Heeft het default mode netwerk invloed op een depressie?

Onderzoekers hebben ook gekeken naar of geestelijke gezondheidsproblemen, zoals depressies, kunnen worden gekoppeld aan problemen met het default mode netwerk. Tot nu toe zijn de bevindingen onduidelijk.

Bij mensen met depressie hebben sommige onderzoekers bijvoorbeeld ontdekt dat de netwerken ‘overdreven verbonden’ zijn, terwijl anderen het tegenovergestelde hebben gevonden.

En in sommige onderzoeken is het default mode-netwerk zelf niet abnormaal, maar zijn interacties met andere netwerken dat wel. Of de luilak-modus er echt iets mee te maken heeft is dus nog niet met zekerheid bewezen.

De intrigerende relatie tussen mens en hazelnoot

Onderwerpen

• hersenen
• lichaam