De legendarische foto’s die afkomstig zijn van de James Webb-telescoop

De James Webb telescoop is sinds vorige maand in de baan waar hij moet zijn. Ondanks dat we nu amper een maand verder zijn, zijn er al een aantal bijzondere foto’s gemaakt. Wij zetten de vijf opvallendste voor je op een rij.

De ontwikkeling van de James Webb-ruimtetelescoop begon al in 1996. De bedoeling was dat deze al in 2007 de ruimte in moest. Het project liep meerdere vertragingen op en werd ook steeds duurder. Uiteindelijk duurde het tot 25 december 2021 dat de James Webb eindelijk gelanceerd kon worden. Deze is succesvol en nu zien we eindelijk de bijzondere foto’s.

De James Webb-telescoop

De ontwikkeling van de James Webb-telescoop is een samenwerking tussen het Amerikaanse NASA, de Europese ESA en het Canadese CSA. Het doel is om licht van sterrenstelsels op te vangen die kort na de oerknal zijn gevormd en te zien hoe ze zijn geëvolueerd.  Daarnaast willen wetenschappers ook zien hoe nieuwe sterrenstelsels gevormd worden. Een flink ambitieuze missie, waarvan je jezelf misschien afvraagt of het echt gaat lukken. Toch zijn de eerste resultaten al bijzonder interessant. Komen ze!

#1 SMACS 0723

Nee, dit heeft niets te maken met een blikje smerig samengeperst vlees dat sommige mensen menen in hun macaroni sodemieteren. Het is een cluster van sterrenstelsels dat de eerste foto is van de James Webb-telescoop. Het laat vooral de mogelijkheden van de telescoop zien, want diens voorganger, de Hubble-telescoop, maakte ook een kiekje van de stelsels. Deze was een stuk minder gedetailleerd. We zien bijvoorbeeld ook het licht van verder gelegen sterrenstelsels in de foto.

Toch is het maar een minimaal stukje van de ruimte. De NASA noemt het een zandkorrel op armlengte. Het laat ons alleen maar zien dat er nog zoveel te ontdekken en te leren is.

#2 Cosmic Cliffs

De James Webb-telescoop toont hier de opkomende kraamkamers en sterren in de Carinanevel. Voor de Hubble was dit nog niet goed te zien. Door de mogelijkheid om door de kosmische stof te turen krijgen we een verbeterd beeld over hoe sterren ontstaan. We zien nu ook objecten die eerst moeilijk vast waren te leggen, omdat dit een extreem gevoelig werkje is.

Dit landschap van ‘bergen’ en ‘dalen’ met glinsterende sterren is de rand van het nabijgelegen stervormingsgebied NGC 3324 in de Carinanevel, meldt NASA. De hoogste pieken zijn ongeveer 7 lichtjaar hoog. We zien daarnaast ook de intense ultraviolette straling en sterwinden van extreem massieve, hete, jonge sterren in het midden van de bel. De nevel erodeert langzaam weg. De stoom die uit de ‘bergen’ lijkt weg te stromen is geïoniseerd gas en heeft stof dat door de straling van die nevel wegstroomt. Dat zorgt er langzaam voor dat materiaal door de verhoogde druk instort en er zo nieuwe sterren komen.

#3 Een dode ster

Net zoals sterren geboren worden, gaan ze ook dood. Ook dat brengt James Webb met het fijnste detail in beeld. Hierdoor leren we meer over hoe sterren evolueren en hun omgeving transformeert.

Op deze foto zien we nevel NGC 3132 die al langer bekend was. De James Webb-telescoop onthult nu voor het eerst hoe een doodgaande ster stof uitstoot, meldt NASA. Hierdoor kunnen wetenschappers beter begrijpen welke moleculen aanwezig zijn en waar ze zich in de schillen van gas en stof zich bevinden. Deze hebben weer invloed op de vorming van het landschap rond de ster. Deze stoffen en moleculen kunnen miljarden jaren door de ruimte reizen en door een nieuwe ster of planeet worden opgenomen. In de ruimte is er dus leven na de dood.

#4 The Cartwheel Galaxy

Dit had zo een naam kunnen zijn van een serie op HBO Max (en het ziet er misschien zelfs mooier uit), maar dit is een chaotisch sterrenstelsel op 500 miljoen lichtjaar. Hier middenin zit een zwart gat. Dit nieuwe kiekje laat zien hoe het sterrenstelsel in miljarden jaren is veranderd.

Wat we op de foto zien is een zeldzaam tafereel. Er is een botsing met hoge snelheid gaande tussen een groot spiraalstelsel en een kleiner sterrenstelsel dat we niet kunnen zien. Die botsingen zorgen dan weer voor verschillende kleinere gebeurtenissen tussen de betrokken sterrenstelsels. Zo heeft het gevolgen voor de vorm en structuur. Voorafgaand aan de botsing zou Cartwheel een normaal sterrenstelsel zijn zoals onze Melkweg. Nu gaat het verder met transformeren, waar wetenschappers door de nieuwe telescoop een beter beeld hebben van de evolutie van sterrenstelsels.

#5 Jupiter

Jupiter kennen we natuurlijk maar al te goed, omdat deze relatief dicht bij onze aarde ligt. Je kunt met een beetje geluk de planeet zelfs met je blote oog zien. Toch staat dat in het niets met de nieuwe foto’s die gemaakt zijn met de James Webb-telescoop. We zien Jupiter nu zoals we nog nooit gezien hebben.

Op deze foto staat Jupiter en de maan Europa. Ook zijn er een aantal van de ringen van de gasreus zien. De heldere plek aan re rechterkant is de zogenaamde Great Red Spot. Een storm die groot genoeg is om de aarde op te slokken.

Onderwerpen

• ESA
• James Webb Space Telescope
• NASA