JOBS, een film voor de liefhebbers

JOBS, de film over het leven van Apple’s mede-oprichter Steve Jobs is al bekeken door ons en een select groepje Nederlanders. Vanaf vandaag draait de film in de bioscoop. In de VS is JOBS niet overweldigend enthousiast ontvangen door de pers, terwijl het publiek wél te spreken leek. Daarmee rest de vraag; moet jij naar JOBS of niet?

OMT heeft de film gezien en concludeert: JOBS is een speelfilm die elke Apple-fan of Steve Jobs-geïnteresseerde gezien zou moeten hebben. Wel moet je jezelf afvragen of het verstandig is je date mee te nemen naar de film, tenzij hij of zij verliefd is op Ashton Kutcher. JOBS is geen blockbuster, het blijft een film voor liefhebbers.

Verhaal
JOBS volgt het leven van Steve Jobs vanaf zijn studententijd tot en met het moment dat de eerste iPod geïntroduceerd wordt in 2001. Kortom als kijker zie je het prille begin van Apple tot en met de wederopstanding van het bedrijf na Jobs’ terugkeer. Op een enkele flash forward aan het begin van de film wordt het verhaal chronologisch verteld. Wel zitten er grote tijdverruimingen en -verdichtingen in.

Aan het begin van de film wordt duidelijk in hoeverre Steve’s studententijd zijn toekomst getekend heeft. In een paar minuten is te zien hoe hij op Berkeley University leert over filosofie, kalligrafie en LSD. Ook ontmoet hij daar Chrisann Brennan. Bij haar verwekt Steve een dochter die hij pas veel later wil erkennen.

De oprichting van Apple krijgt meer tijd in JOBS. De vriendschap met Steve Wozniak, de falende demonstratie van diens thuis-computer voor de Homebrew Computer Club en de handreiking van computerverkoper Paul Terrell (eigenaar van The Byte Shop) komen uitgebreid aan bod. Wat volgt is een introductie van een groepje mensen die aan de basis van Apple stonden; Bill Fernandez, Daniel Kottke en Chris Espinosa.

Ook wordt hier één van de interessantste karakters uit de film geïntroduceerd: Mike Markkula. De eerste investeerder in Apple (en medewerker 3) heeft een prominente rol. Hij gelooft als een van de eersten in Apple, helpt het bedrijf groeien en overtuigt Steve Jobs om iemand anders te zoeken voor de positie van CEO, waarmee een nieuw hoofdstuk voor de film wordt ingeluid.

Steve Jobs vraagt John Sculley om het bedrijf te leiden terwijl hij zichzelf stort op het maken van nieuwe producten; de LISA en vervolgens de Macintosh. Al zijn passie ten spijt mislukken beide producten. Wat volgt is een lange aaneenschakelingen van board room meetings, discussies en ruzies die Jobs heeft met Sculley, Markkula en bestuursvoorzitter Arthur Rock. Dit eindigt in een dramatische bestuursbijeenkomst waarin Jobs ‘verraden’ wordt door een oude vriend en uit Apple gezet wordt.

Steve’s omwentelingen na zijn vertrek worden vrijwel geheel overgeslagen. Het script begint weer in 1996 als de nieuwe CEO Gil Amelio vraagt of Steve bij het bedrijf wil terugkomen. Daar treft hij tot zijn verbazing nog steeds gepassioneerde medewerkers aan die geloven in de visie van Apple’s oprichter, ook al hebben ze die zelf niet meegemaakt. Eén van hen is Jony Ive. De passie van de jonge Brit lijken Steve overtuigd te hebben dat er nog toekomst zit in Apple.

Jobs’ terugkeer gaat gepaard met een clean sweep. Gil Amelio wordt aan de kant gezet, net als de man die Steve jaren eerder liet vallen; Mike Markkula. Jobs begint met nieuw elan, nieuwe producten en een nieuwe reclamecampagne waarvan hij aan het einde van de film zelf de tekst inspreekt: Think Different.

Feit versus fictie
Voorafgaand aan de uitkomst van de film hadden oud-medewerkers van Apple al kritiek op het verhaal. Het zou niet volledig op waarheid zijn berust én Steve zou teveel opgehemeld zijn als genie. In de film is daar weinig van terug te zien.

In grote lijnen klopt het verhaal van JOBS behoorlijk goed met de realiteit, zoals die is opgetekend in interviews en boeken. Ongetwijfeld zijn er dialogen en situaties verzonnen, maar nergens heb je het gevoel dat het script overmatig gedramatiseerd is. In tegendeel, in de (ongetwijfeld verzonnen) persoonlijke gesprekken komen karakters pas echt tot leven. Zo verwoordt Woz de verhoudingen tussen hem en Jobs op rake wijze bij zijn afscheid van Apple. In zijn oude kloffie loopt hij Steve’s kantoor binnen. Die is, gekleed in pak, als een bezetene bezig om door te rekenen hoe hij de Macintosh winstgevend kan maken. “Is het niet ironisch dat ik altijd van The Beatles hield en jij van Bob Dylan?”

Dat Steve Jobs als genie zou worden geportretteerd zal niemand verbaasd hebben. Een heilige wordt hij echter niet. Gedurende de film wordt duidelijk hoe hard en onhebbelijk hij kon zijn. Zo vraagt hij na een avontuurtje met een mede-studente op Berkeley of hij wat van haar LSD mag lenen, voor hem én zijn vriendin. Ook de manier waarop hij ooit Wozniak voorloog over de opbrengsten van een klus bij Atari komen aan bod, net als zijn woede-aanvallen en de bikkelharde manier waarop hij (in zijn ogen) onbelangrijke mede-pioniers van Apple overboord zette zijn tekenende voorbeelden in de film van Jobs’ grillige karakter.

Ashton Kutcher
Er spelen een aantal grote namen in de film en dat resulteert in goed acteerwerk. Ook de ster van JOBS, Ashton Kutcher, doet erg zijn best om een natuurgetrouw karakter neer te zetten. Dat lukt hem behoorlijk goed. Niet alleen is de uiterlijke gelijkenis aardig gelukt (met name bij de jonge Jobs), ook in zijn acteerwerk slaagt Kutcher er meestal in om zijn rol te vertolken zonder dat het ‘naspelen’ wordt.

Toch blijven er momenten waarop lijkt dat we hier met een acteur te maken hebben die zo natuurgetrouw mogelijk een type-tje probeert na te doen. Dat zie je voornamelijk terug in het loopje van Kutcher. De manier waarop Steve Jobs aan het einde van zijn leven liep (een beetje gebogen op z’n voorvoeten met de handen samengevouwen vooruit) wordt door hem gedurende de hele film gebruikt. Zo erg, dat het een karikatuur wordt.

Conclusie
JOBS vertelt het leven van een bijzonder mens en beperkt zich tot diens betrokkenheid bij het merk Apple. De film is leuk wanneer je het merk Apple en de bijbehorende karakters kent. Het feit dat voor veel recensenten de karakters onbekend waren, zal gezorgd hebben voor de negatieve reviews. Vooraf beïnvloed door die negatieve reviews viel JOBS ons heel erg mee. Binnen een paar minuten zit je in het verhaal en de scènes worden zelfs van tijd tot tijd emotioneel. Kortom: een must see voor OMT’ers, maar weet wie je naar de film meeneemt!

Onderwerpen

• steve jobs