Deze onbekende wetenschapper was net zo belangrijk voor de atoombom als Oppenheimer

Het verhaal van Robert Oppenheimer is niet het enige filmwaardige verhaal uit de tijd van de atoombom. Deze natuurkundige werd een belangrijke geheim agent, die insloeg als een bom.

De film Oppenheimer gaat over de atoombom, gezien vanuit de ogen van de hoofdpersoon, Robert Oppenheimer. Maar er is veel meer gebeurd dan wat in de film te zien is. Voordat Oppenheimer in 1943 aan het hoofd stond van het project om de bom te maken, was er al veel werk verricht.

Wetenschapper Leo Szilard maakte zich zorgen dat de Duitsers veel sneller waren met het ontdekken van atoombommen dan de Amerikanen. Hij vroeg Albert Einstein om een brief te schrijven aan president Franklin D. Roosevelt om hem te waarschuwen voor het gevaar. Szilard was niet de enige die dit idee had. Een andere wetenschapper, Hans Thirring, kwam op hetzelfde idee. Het verhaal wordt nog interessanter omdat Kurt Gödel, een wiskundige, onverwacht een rol speelde als geheim agent.

Het verhaal over de atoombom dat je niet in Oppenheimer ziet

Kurt Gödel leerde van Professor Hans Thirring aan de Universiteit van Wenen. Hij deed op extreem jonge leeftijd (25 jaar) een aantal cruciale ontdekkingen op het gebied van wiskunde. Zo was hij degene die de ‘onvolledigheidsstelling’ ontdekte.

Ondanks dat Gödel leed aan psychische problemen bleef hij met enthousiasme wiskunde beoefenen. Professor Thirring was ook een bolleboos en enorm moedig. Hij verloor zijn baan, omdat hij zich openlijk verzette tegen de nazi’s toen zij Oostenrijk overnamen.

In de zomer van 1939, vier jaar voordat Oppenheimer plaatsvond, las Thirring een artikel in een wetenschappelijk tijdschrift over de dreigende ‘Uranium Club’, die probeerde een kernbom te bouwen. Hij vond dat de Amerikaanse regering gewaarschuwd moest worden. Maar hij kon geen kant op, omdat de nazi’s zijn telefoon konden afluisteren.

Toen Thirring hoorde dat Gödel toevallig in Wenen was, bedacht hij een plan. Hij zou Gödel gebruiken als geheime boodschapper om Einstein te bereiken.

Een reis vol met pech

Maar dat was een stuk makkelijker gezegd dan gedaan. Gödel verloor zijn positie als professor door de nazipolitiek. Hij werd in twijfel getrokken vanwege zijn achtergrond en werd verdacht van verraad. Bovendien werd hij geselecteerd om in het leger te gaan.

Ook zijn reis naar Einstein, die in de Verenigde Staten woonde, verliep niet soepel. Hij had problemen met het aanvragen van een reisvisum, omdat de reisbranche overbelast was. Alles bij elkaar leverde een enorm stressvolle situatie op, waar hij op latere leeftijd nog steeds last van had – en waar Oppenheimer niet tegenop kan.

View this post on Instagram

A post shared by CineNolan™ (@cinenolan)

Gelukkig slaagde Gödel er na veel bureaucratische hindernissen en vertragingen in om vanuit Europa naar de Verenigde Staten te reizen. Ondanks de moeilijkheden en gevaren van de reis slaagde Gödel erin om Einstein te vinden.

Maar toen ging het mis. Gödel bekende pas meer dan drie decennia later aan Thirring dat hij de waarschuwing niet had doorgegeven. Het enige wat hij zei was: “Groeten van Thirring”. De bizarre reden: Gödel, dacht dat een nucleaire kettingreactie alleen ‘in de verre toekomst’ mogelijk zou zijn.

Tijd voor een tweede film naast Oppenheimer?

Wat vond Thirring hiervan? Dat blijft een raadsel. Thirring ontdekte pas vlak voor zijn dood dat de boodschap van Gödel nooit is aangekomen. Er zijn sindsdien geen betrouwbare bronnen gevonden met een reactie.

Gelukkig bleek de dreiging van Hitlers atoombom uiteindelijk niet zo ernstig te zijn. Of deze verhaallijn ook een plek verdiende in Oppenheimer valt te betwisten. Toch heeft Gödel als geheim agent een bizarre rol gehad in de beginselen van de atoombom.

Barbie, Oppenheimer en Super Mario: hier stream je de topfilms van 2023

Onderwerpen

• Albert Einstein
• atoombom
• Oppenheimer