Uyt den ouden doosch: de Mac Portable

We doen dagelijks ons best om je het belangrijkste nieuws te brengen rondom Apple. Actueel. We werpen soms zelfs blikken vooruit met berichten uit het geruchtencircuit. Nu dachten we dat het ook wel eens leuk zou zijn om, eens een blik in de geschiedenis te werpen. In deze Uyt den ouden doosch blikken we terug op de Mac Portable.

Deze Apple-flop heeft tot geweldige dingen geleid én viert zijn dertigste verjaardag. Slechts weinig Apple-fans wilden de eerste draagbare Mac. Maar door deze mislukking wist het bedrijf bij zijn latere, tweede poging precies hoe je laptops moet maken waar klanten wat aan hebben.

De Mac Portable – een flop die tot geweldige dingen heeft geleid

Op 20 september 1989 stond Apple-productleider Jean-Louis Gassée op een podium in Universal City, Californië. Hij onthulde daar een totaal nieuwe computer, de Macintosh Portable. Het was de allereerste Mac van Apple die op een batterij werkte. Het doel was om een ​​draagbare Mac te bouwen die net zo krachtig en bruikbaar was als de bekende desktopmodellen. “Geen subset van applicaties, geen Mac Junior en geen compromis.”, aldus Gassée.

Zoals beloofd was de Mac Portable een echt goede Mac. De meest opvallend aan het apparaat was het scherm van maar liefst 9,8 inch. Dat was groter dan het scherm van een klassieke desktop-Mac. De Portable had een monochrome actieve-matrix LCD, waardoor het zeer leesbaar was volgens de normen van die tijd, ook al had het geen backlight. De computer zelf gebruikte een loodzuurbatterij. Dat was toen al een achterhaalde techniek, maar Apple claimde dat de mega batterij in staat was om genoeg power te leveren om 10 uur te kunnen werken. Dat staat in schril contrast met de twee tot drie uur die op dat moment gebruikelijk was.

De machine had een complete set aansluit-poorten aan boord en een volledig toetsenbord. De ingebouwde trackball kon aan beide kanten van het toetsenbord geplaatst worden. Daardoor is de Portable een van de weinige computers ooit, die niet alleen het bestaan ​​van linkshandige mensen erkende, maar er ook zeer geschikt voor was. De Mac Portable werd zelfs compleet met een mooie draagtas met schouderriem geleverd.

Portable, maar nauwelijks draagbaar. En duur!

De Mac Portable was een volledige computer. Wat hij echter niet was, was… draagbaar. In de suggestieve taal van die tijd was hij ‘bagage-geschikt’. De Portable weegt namelijk bijna 7 kilo zonder een harde schijf en bijna 8 kilo met opslag. De startprijs – opnieuw zonder harde schijf – was destijds 5.800 dollar. Dat was ruim tweemaal zo duur als de 2.495 dollar die een desktop uitvoering kostte.

Het idee dat een Macintosh meer zou moeten zijn dan een desktopcomputer bestond al vanaf het begin: Steve Jobs had het engineeringteam het doel ‘Mac in boekvorm vóór 1986’ al gegeven, nog voordat de eerste Mac in 1984 op de markt kwam. Apple-fans wachtten enthousiast op het debuut van de Mac Portable. De komst ervan was namelijk al in februari van het voorgaande jaar gelekt. Toch was de draagbare computer geen verkoopsucces. De computer kreeg slechts kleine upgrades en was twee jaar later alweer van het toneel verdwenen. Toch diende het nog steeds een nuttig doel. Door een draagbare Mac te bouwen, die weliswaar voor die tijd duidelijk de verkeerde machine was, had Apple zichzelf een handige checklist gegeven van fouten om de volgende keer niet te maken. Daarover straks meer.

De Mac was niet de eerste Portable

Je moet weten dat de Macintosh Portable in 1989 is uitgekomen. Er bestond toen al een draagbare computer: NEC had het jaar daarvoor een super-draagbare, twee kilo zware machine uitgebracht, de UltraLite. Maar naar verluidt waren de meeste draagbare computers van die tijd dure kolossen. In december van dat jaar schreef Bill Howard in PC Magazine een voorpagina-artikel over draagbare computers. Dat verhaal ging alleen maar over machines die minstens tien kilo wogen. Veel daarvan kostten zelfs meer dan de Mac Portable. Met andere woorden, Apple betrad een categorie die al bestond. Iets wat het bedrijf eigenlijk vrijwel altijd doet.

Bijna iedereen die het nodig vond om commentaar te geven op de Mac Portable, merkte op dat deze groot, zwaar en duur was. Zelfs Apple’s voorzitter en CEO John Sculley gaf het voor de hand liggende toe. “We hebben met deze computer alleen bereikt dat mensen zeggen: “Ik wou dat hij lichter was, ik wou dat hij goedkoper was. Hoe kan ik hem ooit  betalen?” Dat was heel eerlijk van hem. Stel je voor dat die woorden anno nu uit de mond van een tech-CEO zouden komen! Maar zelfs toen was het geen veelbelovend teken.

Macintosh Portable advertentie (klik/tap voor groter).Reviews en schrijvers van artikelen over de Mac Portable worstelden ook met zijn gewicht en prijs. Toch kwamen de tech-bladen over het algemeen tot een conclusie kwamen die op zijn minst voorzichtig was. “Het is zeker geen mislukking”, schreef Bruce F. Webster van Macworld. “Integendeel, in termen van het ontwerp-doel – een draagbare Macintosh-computer op batterijen – is het een doorslaand succes.” Larry Magid van de Los Angeles Times worstelde met de vraag of de machine überhaupt voor een laptop kon doorgaan, maar zei dat het “een plezier in gebruik” was.

De marketingboodschap van Apple benadrukte het feit dat de Mac Portable allereerst een Mac was. De draagbaarheid stond op de tweede plaats. Een tv-spotje op een luchthaven concentreerde zich op het idee dat Macs gemakkelijker te gebruiken waren dan PC’s met DOS. Een verwarde Fransman met een PC-laptop komt hulp vragen aan een medereiziger die een Mac Portable gebruikt (die op een tafel staat in plaats van op schoot).

https://youtu.be/C2yYxdrBJQ0

Beide reizigers geven toe dat ze niets van computers weten. Ja,1989 is lang geleden. Apple probeerde met de commercial niet alleen de mensen te overtuigen om een ​​Mac Portable te kopen, maar pleitte voor het gebruik van een computer en dat een Mac de beste keuze was voor leken.

Verkoop stagneert

In het voorjaar van 1990 kwamen de eerste tekenen dat de Macintosh Portable niet echt tot de verbeelding sprak van mensen die een Mac wilden nemen. Als eerste heeft Apple de vanaf-prijs toen verlaagd naar 5.499 dollar. Daarnaast begon het bedrijf met het plaatsen van advertenties die de computer niet meer positioneerden als de droom van de doorwinterde forens. In plaats daarvan stelden ze voor om de computer in het weekend mee naar huis te nemen en dat hij gemakkelijke verplaatsbaar was binnen een kantoor. Dat waren scenario’s waarin het ‘Portable’ van de Mac Portable niet zo van belang was.

https://youtu.be/a1IgBplb_po

Een ‘enigszins’ verplaatsbare Mac was echter niet wat gebruikers wilden. “Mensen hebben om een ​​Mac gevraagd, die ze onderweg kunnen gebruiken, ‘vertelde een Apple-dealer aan de San Francisco Chronicle. “Daar is dit ding gewoon te zwaar voor. Ik heb er maar een paar verkocht en niemand vraagt ​​er ooit om.” De verkoper werd geciteerd in een artikel dat zei dat onderzoeksbureau Dataquest had geschat dat Apple in het eerste kwartaal een magere 8.000 tot 10.000 stuks van dit type Mac had verkocht. Een paar maanden later zei een ander onderzoeksbureau dat Apple slechts 1.000 Mac Portables per maand verkocht.

In februari 1991 verlaagde Apple de prijs van de Mac Portable opnieuw en de computer kreeg een scherm met achtergrondverlichting. Daardoor was hij ook bruikbaar in omgevingen met weinig licht. Maar de vernieuwingen waren slechts een lapmiddel en konen de verkoop niet of nauwelijks stimuleren. In oktober stopte het bedrijf met de Portable. Tegelijkertijd presenteerde Apple drie nieuwe Mac-laptops, de PowerBook 100, 140 en 170. Ze werden aangekondigd op de COMDEX in Las Vegas, toentertijd de grootste beurs voor de computerindustrie.

De Apple PowerBook

Maar Apple ging niet verder met de compromisloze ontwerp-missie van de Mac Portable. De PowerBooks sloegen door naar het idee om je iets bruikbaars te geven dat je graag overal mee naartoe zou nemen. “Deze notebook computers zijn niet perfect en ze vervangen zeker geen desktop-Mac”, schreef Galen Gruman van Macworld. “PowerBook-gebruikers zullen moeten wennen aan een donkerder scherm, papperig aanvoelende toetsen, een compact toetsenbordje, batterijen met een beperkte levensduur en een nieuw soort trackball. Maar elk van de drie PowerBooks weegt minder dan 3,5 kilo en past gemakkelijk in een koffer.” Met een aanzienlijk lagere startprijs van 2500 dollar kwamen ze ook binnen het bereik van het grotere publiek.

Alle pluspunten die Mac Portable mijlenver had gemist, waren in de PowerBooks aanwezig. Zo werd de trackball, die nu gecentreerd onder het toetsenbord zat, en dus een comfortabele polssteun bood aan elke kant, al snel gekopieerd door makers van Windows-laptops. Met de advertentiecampagne “Wat staat er op jouw PowerBook?” bracht de marketing afdeling van Apple de voordelen effectiever in kaart dan ooit tevoren.

Een jaar na het debuut van de PowerBooks meldde Peter H. Lewis van de New York Times dat deze ‘fenomenaal succesvol’ waren gebleken voor Apple. Het bedrijf maakte later bekend dat ze alleen in het eerste jaar al ruim 400.000 eenheden hadden verkocht. Apple werd ineens een miljardenbedrijf.

Tweede poging voor een draagbare Mac was enorm succesvol

Apple profiteerde enorm van de hit die het had gemaakt. Het tech-bedrijf bracht regelmatig nieuwe PowerBook-modellen uit met nieuwe, vaak populaire en succesvolle technologieën. Van trackpads tot wifi, ze werden stuk voor stuk een standaard voor de hele industrie. Eind jaren negentig en het begin van deze eeuw was de PowerBook dé machine die de verschuiving van desktops naar laptops bewerkstelligde. Hoewel Apple het merk PowerBook geleidelijk heeft afgeschaft ten gunste van de MacBook die in 2006 verscheen, is het succesverhaal in draagbare computers van 1991 tot heden ongebroken. Goed, op de incidentele missers, zoals het vlindertoetsenbord, na dan.

Miskend, maar leerzaam

De Mac Portable is niet bepaald een mijlpaal in de geschiedenis van Apple. Door het succes van de PowerBook leek de Portable zelfs op een onbelangrijk misverstand. Het blijft echter een interessant geval: een computer die precies was wat hij moest zijn, in een wereld die iets anders wilde. Het was de eerste stap en Apple leerde van zijn fouten. Elke volgende laptop van Apple werd geroemd om zijn vormgeving en functionaliteit.

➔ Lees ook eens onze andere Uyt den oude doosch artikelen.

Onderwerpen

• Mac