Valentijnsdag: vieze commercie of de prachtige Dag van de Liefde?

Hoewel Valentijnsdag nogal raar en belachelijk commercieel oogt, gaat de geschiedenis van deze bijzondere dag een heel eind terug. WANT-redacteur en romanticus pur sang Dennis Mons ging voor je na hoelang engeltjes al op hartjes schieten en wie die Valentijn nu eigenlijk is.

Een van de hardnekkigste geruchten is dat Valentijnsdag verzonnen is door bijvoorbeeld kaartenboeren, bloemenwinkels en chocoladefabrikanten. En hoewel deze partijen natuurlijk een flink slaatje slaan uit deze dag (en er dus deels waarheid in schuilt), gaat de geschiedenis veel verder terug en zijn er verschillende theorieën.

Valentijnsdag gaat terug naar de Romeinen

Over het exacte ontstaan van Valentijnsdag zijn de meningen enigszins verdeeld. Er zijn door de geschiedenis heen nogal wat heiligen geweest met de naam Sint Valentijn. In de 18e eeuw werd gesteld dat het wellicht een vervanging was van Lupercalia, een Romeins vruchtbaarheidsfeest.

De feestje werd echter op 15 februari gevierd ter ere van Juno, de godin van de vrouw en het huwelijk en Pan, de god van de natuur. Zo romantisch als het nu is, was het toen zeker niet. Naar verluidt werden namen van ongehuwde vrouwen in een pot gemikt en mochten mannen er een naam uit vissen.

De eerste Valentijn?

En dan is er ook nog het verhaal dat de Romeins keizer Claudius II van mening was dat ongehuwde mannen betere soldaten waren. Daarom verbood hij huwelijken in de hoop een sterk leger te creëren.

Valentijn, een christelijke priester in Rome, was het niet eens met dit verbod en besloot om stiekem huwelijken te voltrekken voor jonge koppels. Toen de keizer hierachter kwam, liet hij Valentijn arresteren en ter dood veroordelen.

Voordat Valentijn werd geëxecuteerd, schreef hij een brief aan de dochter van zijn gevangenisbewaker en ondertekende deze met “Van jouw Valentijn”. Deze brief wordt beschouwd als de eerste Valentijnskaart, maar in alle eerlijkheid is daar geen historische basis voor.

Van lieve kaarten door Valentijn naar snoeiharde knaken

De liefdesbriefjes werden tijdens Valentijnsdag een trend. Geliefden begonnen in de middeleeuwen elkaar anonieme briefjes te versturen. Van een oud gedicht van Geoffrey Chaucer (1380-1382) wordt gesteld dat het een van de eerste woordelijke verwijzingen is naar Valentijnsdag in een vorm die wij nu kennen. Hij schreef in Parliament of Fowl:

For this was on seynt Volantynys day
Whan euery bryd comyth there to chese his make

‘Want dit was op Sint-Valentijnsdag
Als elke vogel daar zijn maatje komt kiezen’

Het was in de 18e eeuw dat zaken als bloemen en snoep hun intrede deden (en wellicht ook lingerie?). Met andere woorden: de commercie ging wel prat op de Valentijnsdag.

In Nederland sloeg deze versie van Valentijnsdag vooral in de jaren negentig aan. Het werd direct een groot commercieel succes. Dat succes was wel tanende in het nieuwe millennium: in 2007 deed 35 procent nog aan Valentijnsdag. In 2015 was dat aantal gezakt naar 21 procent.

Valentijnsdag weer succesvol ‘dankzij’ corona

Het succes keerde tot op zekere hoogte flink terug ten tijde van corona. ‘Dankzij’ de epidemie zagen kaartenverkopers zoals Kaartje2Go en Hallmark in 2021 op Valentijnsdag het aantal verstuurde kaarten verdriedubbelen in vergelijking met het jaar ervoor.

Bijzonder feit is overigens dat in sommige andere landen Valentijnsdag op een andere wijze wordt gevierd. Daar is het ook een gelegenheid voor vrienden en familieleden om hun liefde en waardering voor elkaar te tonen. In sommige landen wordt Valentijnsdag zelfs gevierd als een dag van vriendschap, waarbij mensen cadeaus uitwisselen met hun vrienden.

Eens zien dus wat mijn beste vrienden mij cadeau doen op Valentijnsdag. Wellicht LEGO-bloemen?

Deze games zijn heerlijk samen te spelen op Valentijnsdag

Onderwerpen

• geschiedenis
• valentijn
• valentijnsdag