Waarom kan je jezelf niet kietelen? Neurowetenschappers zoeken het antwoord

Het lijkt triviaal, maar wetenschappers zoeken eindelijk het antwoord op de vraag waarom je jezelf niet kunt kietelen. Het is nog niet onomstotelijk bewezen, en het antwoord ligt niet meteen voor de hand. WANT-redacteur Dennis Mons dook in het onderzoek.

Vele nachten heb ik er wakker door gelegen. Iemand stelde me ooit de vraag waarom je jezelf niet kunt kietelen. En zelfs Google kwam met halfbakken antwoorden. Niet oké. Gelukkig zijn neurowetenschappers op deze prangende kwestie gedoken want dit is gewoon geen leven zo, kabinet #kamervragen.

Wetenschappers bloedserieus over kietelen

Vooropgesteld: ik ben extreem kietelig. Maar hoe ik ook mijn best doe; er gebeurt helemaal niets als ik mezelf kietel. Gelukkig hebben Duitse wetenschappers zich in deze curieuze lichamelijke reactie verdiept. En dat hebben ze dan ook bloedserieus genomen.

Het experiment klinkt in mijn oren als een marteling. Zo neemt een testpersoon plaats op een stoel. De armen omhoog en de onderkant van de voeten bloot. Een tweede persoon zit uit het zicht van Persoon 1. En natuurlijk krijgt 2 de opdracht: kietel naar hartelust.

Al het kietelen straks vastgelegd

Voor dit onderzoek gaan wetenschappers niet onder stoelen of banken. Nou ja letterlijk wel, maar dat terzijde. Onderzoeker Michael Brecht aan de Humboldt University geeft wel aan dat het een raar onderzoek is. “Onderzoeken naar het brein gingen altijd over zaken als depressie, pijn en angst. Maar in dit geval willen we vooroordelen onderzoeken met betrekking tot spel, iets voor kinderen.”

Alleen kinderen lachen en spelen? Michael is vast leuk op feestjes en partijen.

Kietelen en lachen is écht niet alleen voor kinderen. Volwassenen lachen, chimpansees, dolfijnen en honden ook. Het is een manier om te socialiseren en om enige spanning los te laten. Zelfs ratten gaan op hun rug liggen om gekieteld te worden. Met andere woorden: zoogdieren worden er gelukkig door. De meesten dan.

Maak jezelf gelukkig door te kietelen

Nu rest het probleem: waarom kunnen we onszelf niet gelukkig kietelen? “Als je de oude Grieken leest zoals Aristoteles, Galileo Galilei, of ook Francis Bacon (geen Griek, red.), waren zij benieuwd naar kietelen”, zegt Konstantina Kilteni, wetenschapper aan het Zweedse Karolinska-instituut. Haar stellingen en die van haar collega’s zijn: we hebben tot op zekere hoogte geen idee.

Lekker dan. Schiet eens op.

Dankzij moderne middelen zoals veel camera’s en sensoren hebben de wetenschappers wel een ander curieuze zaak ontdekt. Als je jezelf kietelt, is het kietelen door anderen minder vervelend. In een studie gepubliceerd in het Philosophical Transactions of the Royal Society B in september bleek dat je reactietijd en lachen aanzienlijk vermindert (tot 25%) als je jezelf kietelt terwijl iemand anders je kietelt.

Het doet niets af aan de bizarre feiten: wanneer je gekieteld wordt kan je gezichtsuitdrukking en ademhaling plotsklaps binnen 300 milliseconden veranderen. Zo’n 500 milliseconden erna komt pas een kreet of geluid. Volgens de wetenschappers komt dat omdat een emotie langer duurt om te verwerken door de hersenen dan een fysieke aanraking.

Wetenschappers denken niet dat het zelfbescherming is

Een van de meest volhardende theorieën is dat onze hersenen inschatten dat we aangeraakt, dan wel gekieteld worden. We gaan dan ook zelfs lachen voordat iemand het -irritant genoeg- nodig vindt dat te doen.

Brecht verschilt wat dat betreft van mening: “Op dit moment denken we dat het een foutje is in de hersenen. Normaal gesproken zouden we juist een waarschuwing moeten krijgen bij aanraking die we niet verwachten. Dan gaan de hersenen op hol. Maar als we het zelf doen: niets aan de hand. Ondanks dat we een aanraking zien aankomen, reageren de hersenen bij aanraking van anderen alsnog.” Klinkt een beetje hetzelfde, maar met enige nuance.

Volgens het onderzoek hebben de hersenen dus een hele handige truc: als je jezelf aanraakt; niets aan de hand. Wij verwachten dan ook dat jullie dit proefondervindelijk gaan bewijzen, net als stoppen met roken.

Onderwerpen

• kietelen
• neurowetenschap
• wetenschap